Zagadka 'stali nierdzewnej': jak poprawnie po ukraińsku?.

W XX wieku Ukraina, która znajdowała się pod wpływem Związku Radzieckiego, używała języka rosyjskiego jako oficjalnego i języka wykładowego w wielu uniwersytetach, szczególnie na kierunkach technicznych. To trwało nawet po uzyskaniu niepodległości kraju. Jednak wojna między Rosją a Ukrainą pobudziła odrodzenie ukraińskiej terminologii. O tym opowiada językoznawczyni Olga Wasiliewa w rubryce 'Pytanie językowe' na stronie Glav.com.

W epoce radzieckiej terminologia techniczna w języku ukraińskim często była zapożyczana z języka rosyjskiego. Ale ten rozwój ukraińskiego terminologii odbywał się przez bardzo krótki okres - od lat 20. do 30. XX wieku. Po tym wielu językoznawców zajmujących się ukraińską terminologią techniczną zostało represjonowanych.

Teraz przyjrzyjmy się, czy w języku ukraińskim wystarczająco dużo zasobów dla tworzenia własnych terminów technicznych. Ma ona dużą ilość takich zasobów, na tyle dużą, że czasami trudno wybrać właściwą opcję.

Na przykład dla wyrażenia 'stal nierdzewna' filolodzy proponują kilka opcji: 'nieirżawna', 'nerżawa', 'nierdżawka', 'nierdzewna'. Ukraińskie słowniki potwierdzają, że czasowniki 'rżawieć' i 'irżawieć' są synonimami, a w mowie potocznej najczęściej używaną opcją jest 'nierdzewka'. Jednak znany językoznawca Ołeksandr Ponomariow proponuje używać 'nierdzewna'.

Język ukraiński ma bogaty zasób słownictwa i skuteczne mechanizmy do tworzenia nowych terminów. Na przykład w dziedzinie budownictwa pojawiło się słowo 'trzymkość', zaproponowane przez profesora Witalija Morguniuka jeszcze w latach 90-tych. Język rosyjski nie ma odpowiedniego słowa, ma tylko 'прочность', podczas gdy ukraiński ma 'міцність' i 'тримкість', które oznaczają różne pojęcia.

Odrodzenie ukraińskiej terminologii, które zaczęło się po rozpoczęciu wojny rosyjsko-ukraińskiej, jest ważnym elementem kulturowej i naukowej niezależności kraju. Językoznawcy muszą kontynuować pracę swoich poprzedników z okresu ukrainizacji, aby dyscypliny techniczne rozwijały się w języku ukraińskim.

Warto także wspomnieć, że słowo 'kawa' nie jest literacką normą języka ukraińskiego, o tym wspomniała Olga Wasiliewa w rubryce 'Pytanie językowe'. Wcześniej wyjaśniła błąd, który często popełniają Ukraińcy, myląc słowa 'zatem' i 'tym samym'.

Olga Wasiliewa przeanalizowała również tekst piosenki Ole Poliakowej i dowiedziała się, czy w języku ukraińskim istnieje słowo 'wolny'. Okazało się, że Olya Poliakowa przetłumaczyła swoją piosenkę 'Królowa nocy' w taki sposób, że teraz śpiewa 'Teraz jesteś wolny, idź dokąd chcesz...'.